English & other languages: click here!

Job 38 - God spreekt tot Job

In Job 38 neemt God zelf het woord en spreekt tot Job vanuit een storm. Hij stelt Job een reeks indrukwekkende vragen over de schepping en de natuur, zoals:

  • “Waar was jij toen Ik de aarde grondvestte?”

  • “Wie sloot de zee af met een deur?”

  • “Ken jij de wetten van de hemel?”

Deze vragen zijn bedoeld om Job te laten beseffen hoe beperkt zijn kennis en macht zijn in vergelijking met Gods almacht. God benadrukt zijn rol als Schepper en Heerser over de natuur, van de sterren tot de dieren, en daagt Job uit om zijn plaats in het grotere geheel te erkennen.

Dit hoofdstuk markeert een omslagpunt: in plaats van antwoorden te geven op Jobs klachten, laat God hem zien hoe wonderbaarlijk en ingenieus Zijn schepping is — en hoe onbegrijpelijk dat is voor de mens.

Job 38:1 Daarna antwoordde de HEERE Job uit een storm en zei:

Het vorige hoofdstuk blijkt een opmaat te zijn geweest naar dit contact met God, waarnaar Job al die tijd verlangd had. Elihu had uitgelegd dat God in onweer en storm tot de mensen spreekt. En zie, deze woorden werden in het vervolg daarvan werkelijkheid: God spreekt vanuit de storm! Het grote moment is aangebroken........Nu horen we God Zelf tot Job spreken.

Job 38:2-3
2. Wie is hij die Mijn raad duister maakt met woorden zonder kennis?
3. Omgord nu als een man uw heupen, dan zal Ik u ondervragen. Maak Mij eens bekend:

Wie is hij die Mijn raad duister maakt met woorden zonder kennis........? Degene die Gods raad duister maakt is vanzelfsprekend satan die dat al deed in het Paradijs. Maar van hem kun je niet zeggen dat hij zonder kennis is. Hij is de planter van de boom van kennis van goed en kwaad. En via die boom, het aanbod van kennis, probeert hij mensen te beïnvloeden om Gods raad duister te maken. Job en zijn vrienden hadden naar Gods raad moeten vragen. Maar Job kwam in opstand omdat hij meende dat God Zijn beloften niet nakwam. Daarom heeft Job veel 'woorden zonder kennis' of met onvoldoende kennis gesproken, hetgeen Gods raad verduisterde. Zo heeft Job twijfels gezaaid over de betrouwbaarheid van YAHWEH. (Job 21:7-26)

Omgord nu als een man uw heupen, dan zal Ik u ondervragen....... Het omgorden van je heupen betekent een starthouding van iemand die in actie moest komen (Met de gordel werd het bovenkleed opgehouden, zodat de voeten en benen meer bewegingsvrijheid hadden). Hier betekent het dat Job zich schrap moest zetten om de vragen van YAHWEH onder ogen te zien en daarop te reageren.  

Job 38:4-7
4. Waar was u toen Ik de aarde grondvestte? Maak het bekend, als u echt inzicht hebt.
5. Wie heeft haar afmetingen bepaald? U weet het immers wel. Of wie heeft het meetlint over haar uitgespannen?
6. Waarop zijn haar pijlers neergezonken? Of wie heeft haar hoeksteen gelegd,
7. toen de morgensterren samen vrolijk zongen, en al de kinderen van God juichten?

Waar was u toen Ik de aarde grondvestte? Maak het bekend, als u echt inzicht hebt..... Job heeft gezegd dat God bergen verplaatst zonder dat men het merkt. Dat Hij de aarde van zijn plaats schudt, dat Hij de zonsopgang tegen houdt en de sterren verzegelt (Job 9:5-7). Maar waar was Job toen God de aarde grondvestte? Nou Job, zeg het eens als je dat weet....... dit is een zachte berisping over Jobs aanmatigende bewering om Gods plan te begrijpen en een rechtszitttng te eisen.
De woorden “afmetingen” en “meetlint” zijn menselijke aanduidingen die geestelijke zaken verduidelijken. Dat komen we dikwijls tegen in dit hoofdstuk. Hier wil het zeggen dat God volgens een volmaakt vooropgesteld plan werkt.

In Ezechiël 40 en 42 worden de afmetingen van de nog te bouwen tempel met preciese maten aangegeven, zodat men in deze tijd de tempel op papier en digitaal kan reconstrueren. In Ezechiël 47:3 wordt het meetlint in de hand van de Man ook genoemd.

Wie heeft haar afmetingen bepaald......?  Vanzelfsprekend kan Job dat niet weten, want hij was daar niet bij. Tegenwoordig zal men menen de juiste afmetingen te kunnen geven. De boom van kennis heeft daarvoor rekenmodellen ontwikkeld. Waarschijnlijk was Job bij deze vragen 'verstomd en deed zijn mond niet open, want Gij hebt het gedaan.' Psalm 39:3. Job geloofde dat God dit alles heeft gedaan.

Hebreeën 11:3 Door het geloof zien wij in dat de wereld tot stand gebracht is door het Woord van God, en wel zo dat de dingen die men ziet, niet ontstaan zijn uit wat zichtbaar is.

Waarop zijn haar pijlers neergezonken...............? God vraagt aan Job waarop de aarde rust. Een brug rust op pijlers, maar hoe zit het met de aarde? Is het soms een hoeksteen waarop de aarde rust? Job had aan Bildad al verklaard dat God de aarde hangt aan het niets (Job 26:7b). Maar hoe dat mogelijk is, dat kan Job niet vertellen. Job bestond nog niet eens, alleen de "morgensterren". Nu werden de sterren later geschapen dan de aarde (Genesis 1:16), dus het is aannemelijk dat hier de engelen worden bedoeld, die ook kinderen of zonen van God worden genoemd. Zij  zongen en juichten om wat Yahweh tot stand had gebracht.  

Job 38:8-11
8. Of wie heeft de zee met deuren afgesloten, toen zij losbarstte en uit de baarmoeder naar buiten kwam,
9. toen Ik haar een wolk gaf als kleding, en de donkere wolken als haar omslagdoek.
10. Ik stelde haar Mijn grens, en plaatste een grendel en deuren,
11. en zei: Tot hiertoe mag u komen en niet verder, hier zal zich een grens stellen tegen de glorie van uw golven.

wie heeft de zee met deuren afgesloten toen zij losbarstte en uit de baarmoeder naar buiten kwam......?  Wie heeft de zee paal en perk gesteld toen deze uitbrak? En nu de vergelijking met een baarmoeder wordt gemaakt, is die zee een spartelende baby die ingebakerd wordt met kleding en een omslagdoek uitgebeeld in wolken.

Ik stelde haar Mijn grens, en plaatste een grendel en deuren....  Hier wordt verwezen naar Genesis 1:9. (Zie ook Psalm 33:7)

Ik zei: Tot hiertoe mag u komen en niet verder.....

Jeremia 5:22 Zou u voor Mij niet bevreesd zijn, spreekt de HEERE, of zou u voor Mijn aangezicht niet beven? Ik, Die het zand gemaakt heb tot een grens voor de zee, een eeuwige verordening, die zij niet zal overschrijden. Al kolken haar golven, zij zullen niets kunnen uitrichten, al bruisen zij, zij zullen hem niet overschrijden.

Job 38:12-18
12. Hebt u in uw dagen de morgen ontboden? Hebt u de dageraad zijn plaats gewezen,
13. om de einden van de aarde vast te grijpen, zodat de goddelozen van haar afgeschud worden?
14. De aarde verandert als leem door een zegel, en de dingen krijgen vorm als een kleed.
15. De goddelozen wordt hun licht onthouden, en de opgeheven arm wordt gebroken.
16. Bent u gekomen tot aan de bronnen van de zee? Hebt u gewandeld op de bodem van de watervloed?
17. Zijn de poorten van de dood aan u geopenbaard? Hebt u de poorten van de schaduw van de dood gezien?
18. Reikt uw inzicht tot de breedten van de aarde? Maak het bekend, als u dit allemaal weet.

Hebt u in uw dagen de morgen ontboden........? Heeft Job er wel eens voor gezorgd dat het dag werd?  Hebt u de dageraad zijn plaats gewezen..... dit kan weer een poëtische zin zijn die hetzelfde wil zeggen als het eerste deel, maar dan met andere woorden. In het Midden-Oosten is er weinig verschil tussen de morgenstond en de dageraad, omdat de zon bijna direct opkomt (volgens de studiebijbel). 

om de einden van de aarde vast te grijpen...... de zon spreidt bij haar opgang haar stralen steeds breder uit over de aarde zodat zij de einden daar van bedekt. 

zodat de goddelozen van haar afgeschud worden...... Dieven en kwaadwilligen werken meestal in het duister en verdwijnen als het licht wordt. Dit kwamen we eerder in het boek Job tegen (Job 24:14-17). Nu vraagt God aan Job of hij wel eens de goddelozen door het daglicht heeft verjaagd. 

De aarde verandert als leem door een zegel ........ 's nachts lijkt de aarde vormloos, maar als de zon schijnt dan lijkt het wel of er een stempel (sjabloon) in soepel leem wordt gedrukt en alles vorm, hoogte en diepte krijgt. 

De goddelozen wordt hun licht onthouden........ door het zonlicht worden de goddelozen openbaar en daarom vluchten ze weg van het licht.      de opgeheven arm wordt gebroken........ het woord voor 'opgeheven arm' is in het Hebreeuws "rieb" (Strong 7378). De NBV gebruikt dit woord voor 'het opnemen tegen de HEER' in 1 Samuel 2:10 en de HSV zegt van 'rieb' in 1 Samuel 2:10 "de HEER ter verantwoording roepen" en in Job is hetzelfde woord vertaald met de 'opgeheven arm'.  Het drukt een geestelijk verzet uit. Oei, want "de HEER ter verantwoording roepen" heeft Job daadwerkelijk gedaan, maar hij was niet goddeloos. Job zou slechts geestelijk verbroken worden tot zijn heil. Gods bereidheid om Zijn dienaar Job te corrigeren en te rehabiliteren (in plaats van hem te straffen) was een teken van Gods liefde voor hem: "Weet dan in uw hart dat de HEERE, uw God, u gehoorzaamheid bijbrengt zoals een man zijn zoon gehoorzaamheid bijbrengt," (Deut. 8:5). 

Bent u gekomen tot aan de bronnen van de zee.......? Het valt niet mee om overal een verklaring van te geven. Job heeft al eerder tweemaal zelf getuigd dat deze dingen niet te vatten zijn: Job 5:9 Hij doet grote dingen, die niemand kan doorgronden; wonderen, die niet te tellen zijn. Zie ook Job 9:10. Hij gaf God daarbij de eer. 

Hebt u gewandeld op de bodem van de watervloed.........?  Job hoorde niet tot degenen die over de bodem van de zee zijn gelopen toen Israël uit Egypte werd verlost. Maar Job wordt wel bij dit volk gerekend wat over de bodem van de watervloed is gegaan (Jeremia 32:21).

Zijn de poorten van de dood aan u geopenbaard.......? Er is eigenlijk niemand die daarvan getuige is geweest, dan Yeshua, de Gekruisigde en Opgestane. Job dacht dat het graf rust bood (Job 3:16-19 en Job 14:13-14). Als je zo radeloos en ongelukkig bent als Job dan zou je wel kunnen zeggen dat hij in de geest de poorten van de schaduw van de dood heeft gezien. 

Job heeft eerder ten overstaan van Bildad getuigd van Zijn Verlosser die over het stof zou opstaan (Job 19:25). Job getuigde verder tot Bildad: 

Job 26:5-6
5. De gestorvenen zullen opnieuw geboren worden van onder de wateren, en de bewoners daarvan.
6. Het graf is naakt voor Hem, en er is geen bedekking voor het verderf.

Reikt uw inzicht tot de breedten van de aarde.......?  Over de breedten van de aarde vind ik één Bijbeltekst die voor de gelovigen van deze tijd erg belangrijk is, en daarom plaats ik deze ook. Maar dat was in Jobs tijd nog niet geschreven en nog niet van belang: 

Openbaring 20:9 En zij kwamen op over de breedte van de aarde, en omsingelden de legerplaats van de heiligen en de geliefde stad. Maar er daalde vuur van God neer uit de hemel en dat verslond hen.

Dit gebeurt net voordat het duizendjarig Vrederijk aanbreekt. Satan wordt losgelaten en misleidt de volken op aarde. We zien en ervaren het. Gog en Magog gaan aanvallen en de legers komen vanuit de breedte der aarde om Jeruzalem te omsingelen. Weet je wel, de defensiebijdragen moeten wereldwijd omhoog (de NAVO top in Den Haag), want er staat de wereld een grote oorlog te wachten. Maar er daalde vuur van God neer uit de hemel en dat verslond hen. Job heeft de strijd tegen satans invloed op een andere manier ervaren, zijn legers kwamen uit de streken van Edom. Maar hij was zich, ondanks zijn twijfels, ten diepste bewust van Zijn Verlosser. 

Maak het bekend, als u dit allemaal weet........ nee, Job kon dit allemaal niet bekend maken. Wij zouden evenmin al die vragen bevestigend kunnen beantwoorden. Maar wij weten wel datgene wat God ons geopenbaard heeft en dat moeten we bekend maken, want de tijd dringt! 

Job 38:19-24
19. Waarheen is de weg waar het licht woont? En de duisternis, waar is zijn woonplaats,
20. zodat u die naar zijn gebied kunt brengen, en dat u de paden naar zijn huis kunt opmerken?
21. U weet het vast wel, want u was toen al geboren, en uw dagen zijn groot in aantal.
22. Bent u gekomen bij de schatkamers van de sneeuw? Hebt u de schatkamers van de hagel gezien,
23. die Ik achterhoud voor een tijd van benauwdheid, voor een dag van strijd en oorlog?
24. Waarheen is de weg waar het licht zich verdeelt, en de oostenwind zich verspreidt over de aarde?

Waarheen is de weg waar het licht woont? En de duisternis, waar is zijn woonplaats........ God heeft wel gehoord wat Job zei toen hij zijn geboortedag vervloekte: Job 3:3-5 e.v. Die geboortedag had duisternis moeten zijn. Maar God had het anders beschikt. Hoe zou Job de duisternis kunnen brengen op een dag die voor het licht was bestemd? Weet je überhaupt wel waar je de duisternis vandaan moet halen? 
U weet het vast wel, want u was toen al geboren, en uw dagen zijn groot in aantal....... toen Job geboren werd had hij nog geen notie van licht en duisternis, laat staan dat hij zou moeten weten waar het vandaan kwam. Waar je dat vandaan kunt halen weet hij trouwens nog niet na al zijn levensdagen. Job had het tegen Bildad  wel over een grens tussen licht en duisternis (Job 26:10).

Bent u gekomen bij de schatkamers van de sneeuw...........? De schatkamers zijn de wolken. Er zijn daarin geen voorraden sneeuw en hagel aanwezig, maar wel de waterdamp om ze te vormen. God hoeft alleen maar de weersomstandigheden te besturen om in de wolken sneeuw en hagel te laten ontstaan. Heeft Job er al eens een kijkje in genomen om te zien hoe ze gemaakt worden?

Hebt u de schatkamers van de hagel gezien, die Ik achterhoud voor een tijd van benauwdheid, voor een dag van strijd en oorlog........? Hagel wordt vaak gebruikt als instrument van oordeel tegen Gods vijanden, zoals gezien tegen Egypte (Exodus 9:24), de Kanaänieten (Jozua 10:11), het afvallige Israël (Jesaja 28:2), en Gog en Magog (Ezechiël 38:22), en tegen een opstandige aarde in de Grote Verdrukking (Openbaring 16:20-21).

Waarheen is de weg waar het licht zich verdeelt, en de oostenwind zich verspreidt over de aarde........? Ik vind het moeilijk om op al die vragen te reageren. Job zal ze ook zwijgend hebben aangehoord. Wij kunnen ons niet verplaatsen in de denkwijze van de Alwijze God. 

En het is dan blijkbaar de bedoeling dat we al deze dingen in vertrouwen aan Hem overlaten en  niet hoger te denken dan we moeten denken, maar in bescheidenheid, naar de mate van ons geloof  (Rom. 12:3). Dan kan Gods licht zich over ons verdelen! De Oostenwind is in de Bijbel meestal een verzengende, uitdrogende wind. Als deze verdeeld wordt over de aarde zal dat een oordeel zijn (Jona 4:8 - Openb. 16:9)).

Job 38:25-30
25. Wie klieft voor de stortvloed een waterloop, en een weg voor het weerlicht van de donder,
26. om het te laten regenen op het land, waar niemand is, op de woestijn, waarin geen mens is,
27. om het gebied van verwoesting en vernietiging te verzadigen, en om het opkomende groen te laten groeien?
28. Heeft de regen een vader? Of wie brengt de druppels van de dauw voort?
29. Uit wiens buik komt het ijs naar buiten? En wie baart de rijp van de hemel?
30. Het water wordt hard als een steen, en het oppervlak van de watervloed raakt vastgevroren.

Wie klieft voor de stortvloed een waterloop....... wie heeft de geulen gegraven in het landschap als waterleidingen zodat het water van stortregens afgevoerd wordt. Ik denk hierbij aan de wadi's in de woestijn. Wadi Mojib (het Bijbelse Arnon) lijkt wel een canyon (een zeer diepe geul of ravijn). 

en een weg voor het weerlicht van de donder....... het volgende vers verduidelijkt dat dit is om:

het gebied van verwoesting en vernietiging te verzadigen, en om het opkomende groen te laten groeien...... in deze woestenij woont geen mens, maar de stortregens zorgen voor gras en andere vegetatie. De storm waarin God tot Job sprak, de oostenwind van vers 24, de stortvloed van vers 25,  de route van de waterloop en het effect ervan in vers 27, verzadiging van woestijngrond en opkomend groen. Zo kan een woestijngebied veranderen in een bloemenzee (Jesaja 35:1), 

Heeft de regen een vader.......? Onze God heeft vaderlijke zorg voor Zijn Schepping. Ook de regendruppels, die vooral in het Midden-Oosten zo noodzakelijk zijn voor de groei van de vegetatie, komen van Hem, zoals alles van Hem komt. Hij is ook de Vader die voor Israël zal zijn als de dauw (Hosea 14:6).  De dauw heeft in de Bijbel altijd een lieflijke klank!

De zegen van Mozes voor Jozef luidde onder meer: 

Deuteronomium 33:13 Over Jozef zei hij: Moge zijn land door de HEERE gezegend zijn, met het beste van de hemel, met dauw, en met het beste van de watervloed die beneden ligt;

Uit wiens buik komt het ijs naar buiten? En wie baart de rijp van de hemel......?  We weten het antwoord al. Wie anders dan Hij zal voor ijs en rijp kunnen zorgen? het oppervlak van de watervloed raakt vastgevroren......... Het is toch wonderlijk dat water zo hard kan worden dat je erover kunt lopen. Het water wordt hard als een steen.......We weten dat het onder invloed van de temperatuur gebeurt, maar God is het die deze natuurwet heeft ontworpen.  

Job 38:31-33
31. Kunt u de banden van het Zevengesternte vastbinden,
of de ketenen van de Orion losmaken?
32. Kunt u de Mazzarot tevoorschijn laten komen op zijn tijd,
en kunt u de Wagen met zijn kinderen leiden?
33. Kent u de verordeningen van de hemel,
of kunt u op aarde zijn beleid bepalen?

Kunt u de banden van het Zevengesternte vastbinden, of de ketenen van de Orion losmaken? In het Midden-Oosten staan deze sterrenformaties maandenlang en duidelijker dan bij ons aan de hemel. Ze betekenen dan ook veel meer voor hen. Maar Job kan ze niet van elkaar loskoppelen.

Kunt u de Mazzarot tevoorschijn laten komen op zijn tijd...... De Mazzarot is hetzelfde als de Dierenriem, ook Zodiak genoemd. God heeft de sterrenbeelden als “verordeningen van de hemel” in het heelal geplaatst. De verordeningen zijn de wetmatigheden die Hij heeft ingesteld, de vaste plaats die sterren ten opzichte van elkaar hebben en de vaste regelmaat waarmee de hemellichamen zich in het heelal voortbewegen (Ps 148:6; Jer 31:35-36). Kent Job die verordeningen? Heeft hij inzicht in hun werking? Toen God de sterren(beelden) schiep, zei Hij dat ze onder andere “tot aanduiding van vaste tijden” - מוֹעֲדָם moadiem - (Genesis 1:14) zouden zijn.

kunt u de Wagen met zijn kinderen leiden? Met de Wagen wordt het sterrenbeeld Grote Beer bedoeld.

Eigenlijk kan Job, en wij met hem, niets van wat God hier vraagt. Het is allemaal bedoeld om God te leren kennen als Degene die boven alles en iedereen staat. Wij kunnen hem de les niet lezen. Hij is degene die het verloop van de Schepping bepaalt.  Maar hierin zien we ook Zijn grootheid. Hij heeft het ook voor ons gegeven om Hem beter te leren kennen en te genieten van wat Hij tot stand heeft gebracht. Hierin zien we Gods beleid!

In de tijden dat er nog geen Bijbel was kon men ook veel leren over God door middel van tekenen aan de sterrenhemel. Helaas is daarvan door alle tijden, ook de onze, een occulte invulling aan gegeven. Maar dat neemt niet weg dat God door deze schepping ons de vastgestelde feestdagen leerde, het verloop van Zijn kalender en hoe fascinerend is dat!

Job 38:34-38
34. Kunt u uw stem tot de wolken verheffen, zodat een overvloed van water u overdekt?
35. Kunt u bliksemflitsen sturen, zodat zij gaan, en tegen u zeggen: Zie, hier zijn wij?
36. Wie heeft de wijsheid in het binnenste gelegd? Of wie heeft aan het hart het inzicht gegeven?
37. Wie kan de wolken met wijsheid tellen? En wie kan de kruiken van de hemel neerleggen,
38. zodat het stof vast wordt als iets dat gegoten is, en de kluiten aan elkaar kleven?

Kunt u uw stem tot de wolken verheffen, zodat een overvloed van water u overdekt.........? Ook dat is iets wat mensen niet kunnen. De wolken reageren niet op onze stem. Met de stem van God is dat anders. Hij sprak.... en het was er.  In onze tijd wordt wel cloud seeding toegepast, waarbij men vanuit een vliegtuig bijvoorbeeld zilverjodide of zoutdeeltjes in een wolk schiet, waardoor de druppels groter worden zodat het gaat regenen. Een omslachtige en kostbare methode.

Kunt u bliksemflitsen sturen, zodat zij gaan, en tegen u zeggen: Zie, hier zijn wij........? Het sturen en beheersen van bliksemflitsen behoort God toe. Zo'n flits onderwerpt zich niet aan mensen. Als God spreekt, luistert al het geschapene naar Hem en doet Zijn wil. 

Psalm 33:8-9
8. Laat heel de aarde voor de HEERE vrezen, laat alle bewoners van de wereld bevreesd zijn voor Hem.
9. WANT HÍJ SPREEKT EN HET IS ER, HÍJ GEBIEDT EN HET STAAT ER.

Wie heeft de wijsheid in het binnenste gelegd? Of wie heeft aan het hart het inzicht gegeven..........? Job wist wel dat de mens verstand en wijsheid bezat, en dat deze wijsheid een afgeleide was van YAHWEH de Bron van wijsheid, de Boom van het Leven. Want God legt die wijsheid in Zijn kinderen, maar wel in de mate die we nodig hebben in ons bestaan.  Er bestaat ook wijsheid van de Boom van Kennis van goed en kwaad. Deze wijsheid zien we veel in de wereld. Maar het goede van die boom komt uit een verkeerde bron en als dat niet in Gods licht wordt gebracht, werkt het uiteindelijk mee ten kwade. Dat was hetgeen Paulus als 'vuiligheid' moest wegdoen (Filippenzen 3:8). De wijsheid van God houdt inzicht en onderscheidingsvermogen in.

Wie kan de wolken met wijsheid tellen? En wie kan de kruiken van de hemel neerleggen...... Dat tellen van wolken en neerleggen van kruiken met hemelwater kan Job niet en dat kunnen wij niet. YAHWEH die Zijn Schepping voortdurend onderhoudt zal wel moeten berekenen hoeveel water er nodig moet zijn om de akkers te kunnen bevloeien. Dat zou je als 'wolken tellen' kunnen zien. En wolken op aarde neerleggen is ook niet iets wat de mens kan en zal doen. We hebben wel eens heel laaghangende bewolking, dan is het heel erg mistig om ons heen. Dat zal dan wel zo'n neergelegde wolk zijn met hele fijne druppeltjes. 

zodat het stof vast wordt als iets dat gegoten is, en de kluiten aan elkaar kleven......  droge woestijngrond kleeft niet aan elkaar, dat is los zand. Wel nadat het nat of vochtig geworden is en weer opdroogt. Dan ontstaan er kluiten. Op zulke grond zie je vaak een plantje ontkiemen. Het stof wordt vast als iets dat gegoten is. 

Al die processen gebeuren omdat ze door de Schepper bedacht zijn. Maar omdat we in een zondig bestaan leven kunnen ze ons heel vaak tegenwerken. Maar tegenslagen zijn weer nodig om ons te vormen. Zo zullen ze ook Job vormen. Er is weer omgang met God!

Ida